Ναυμαχία του Ναυαρίνου

Κύριος στόχος, των τριών ναυάρχων ήταν να παρεμποδίσουν τη μεταφορά αιγυπτιακών στρατευμάτων σε άλλες περιοχές της Πελοποννήσου. Οι δυνάμεις συμφώνησαν με τη Συνθήκη του Λονδίνου (1827), στα τέλη Ιουνίου, να αναγκάσουν την οθωμανική διοίκηση να παραχωρήσει αυτονομία στους Έλληνες και να καταστείλουν την πειρατεία που έβλαπτε το βρετανικό εμπόριο στην Ανατολική Μεσόγειο. Διοικητής του συμμαχικού στόλου ανέλαβε ο αντιναύαρχος Εδουάρδος Κόδριγκτον, ο οποίος από το 1826 είχε τοποθετηθεί ως ανώτατος διοικητής του βρετανικού στόλου της Μεσογείου. Η Ελληνική πλευρά δέχθηκε αμέσως την συμφωνία αλλά ο Ιμπραήμ, που στο μεταξύ ήλεγχε σχεδόν όλη την Πελοπόννησο, ζήτησε προθεσμία έως ότου λάβει εντολές από την Αίγυπτο και την Κωνσταντινούπολη. Στην πραγματικότητα οι Οθωμανοί ουδέποτε την αποδέχτηκαν ή εφάρμοσαν τη συνθήκη, καθώς θεωρούσαν ότι η Ελλάδα είναι κτίση τους.

Στο μεταξύ, έπειτα από χρονικό διάστημα περίπου δύο μηνών, συνέβη ένα σημαντικό ναυτικό επεισόδιο μεταξύ βρετανικών και τουρκοαιγυπτιακών πλοίων στα παράλια της Παρνασσίδας (στη σημερινή Ιτέα), όπου το ατμόπλοιο «Καρτερία» με κυβερνήτη το Φρανκ Χέιστινγκς κατέστρεψε 6 μικρά τουρκικά σκάφη και ένα αλγερινό. Μετά από αυτό το επεισόδιο, σημαντική μοίρα του τουρκοαιγυπτιακού στόλου παραβίασε την συμφωνία πως δεν θα εξέλθει από την Πύλο και απέπλευσε για να αντιμετωπίσει τα βρετανικά πλοία. Τις ενέργειες του Ιμπραήμ σταμάτησε ο αντιναύαρχος Κόδριγκτον που βρισκόταν στη Ζάκυνθο και στη συνέχεια πήρε τα κατάλληλα μέτρα για να στρέψει τη τουρκοαιγυπτιακή μοίρα να επιστρέψει στο λιμάνι. Παρ’ όλα αυτά, ο Ιμπραήμ έστειλε στρατό στην ξηρά όπου προέβη σε εμπρησμούς και καταστροφές των καλλιεργειών ως αντίποινα. Οι επιζήσαντες βρισκόταν σε κατάσταση λιμού, αφού δεν είχε απομείνει τίποτα προς τροφή στην περιοχή.

Οι τρεις επικεφαλής του συμμαχικού στόλου (αντιναύαρχος Κόδριγκτον, υποναύαρχος Δεριγνύ, υποναύαρχος Χέιδεν), έκριναν ότι δεν πρέπει να παραμείνουν θεατές των βιαιοπραγιών των Οθωμανών. Συμφώνησαν λοιπόν, ότι ο Ιμπραήμ παραβιάζει τις συμφωνίες και απαίτησαν από αυτόν να αποπλεύσουν τα πλοία του προς Αίγυπτο ή Κωνσταντινούπολη αλλιώς θα του επιτεθούν. Ο συμμαχικός στόλος εισήλθε στην Πύλο την 8/20 Οκτωβρίου και άρχισε να παίρνει θέσεις μάχης.

Στη συνέχεια, οι ναύαρχοι έκριναν απαραίτητο τα πλοία τους να εισπλεύσουν στον κόλπο του Ναβαρίνου για να επιτηρούν αποτελεσματικότερα τις κινήσεις του τουρκοαιγυπτιακού στόλου. Μια βρετανική λέμβος με σημαία κήρυκος, που προσέγγισε ένα αιγυπτιακό πυρπολικό με σκοπό να του ζητήσει να απομακρυνθεί, φαίνεται να ήταν η αφορμή για να ξεκινήσει η ναυμαχία. Οι Αιγύπτιοι πυροβόλησαν πρώτοι και σκότωσαν αξιωματικό που επέβαινε στην λέμβο. Ακολούθησε ανταλλαγή πυροβολισμών και σκοτώθηκαν ή τραυματίστηκαν περισσότεροι ναυτικοί μέσα στην λέμβο. Ακολούθησαν παρόμοιες ενέργειες και σε άλλα σημεία, με τον οθωμανικό στόλο να πυροβολεί κατά του Γάλλου ναυάρχου. Ο αντιναύαρχος Κόδριγκτον έστειλε τον Έλληνα πρωρέα Μιχαήλ να ζητήσει από τον Αιγύπτιο ναύαρχο να παραμείνει ουδέτερος. Αφού ο Μιχαήλ παρέδωσε το μήνυμα, δέχθηκε εν ψυχρώ πυροβολισμό από Τούρκο ναυτικό.

Η ναυμαχία άρχισε και επεκτάθηκε με την ένταση να είναι πλέον αδύνατη να ελεγχθεί. Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος, κρίνοντας ότι έχει υπεροχή άνοιξε πυρ κατά συμμαχικών πλοίων και η ναυμαχία άρχισε σε όλη τη διάταξη των πλοίων. Ο τουρκοαιγυπτιακός στόλος υπερτερούσε αριθμητικά και ταυτόχρονα υποστηριζόταν από πυροβόλα των γύρω φρουρίων. Σε κρίσιμη στιγμή της ναυμαχίας μπήκε στο λιμάνι ο Ρωσικός στόλος αποτελούμενος από οκτώ πλοία. Λίγες ώρες αργότερα τα πλείστα των τουρκοαιγυπτιακών πλοίων είχαν καταστραφεί ή παραδοθεί. Η τεράστια δύναμη πυρός από πλοία του Βρετανικού, Γαλλικού και Ρωσικού στόλου βύθισαν τα πλοία Οθωμανικού και Αιγυπτιακού στόλου και έδωσαν έτσι μια ανάσα στην Ελληνική Επανάσταση. Οι απώλειες των Οθωμανών υπολογίζονταν σε 6.000 ενώ μόνο πάνω στην τουρκική και αιγυπτιακή ναυαρχίδα οι νεκροί και οι τραυματίες ήταν περίπου 1.000. Από τη συμμαχική πλευρά οι νεκροί και τραυματίες ήταν 654 άνδρες εκ των οποίων 272 Βρετανοί, 184 Γάλλοι και 198 Ρώσοι.

Ο υποναύαρχος Δεριγνύ ανέφερε ότι «στην ιστορία δεν υπήρξε μεγαλύτερη καταστροφή στόλου«.

Η Ναυμαχία του Ναβαρίνου σήμανε την ελευθερία της Ελλάδας, παρά τη συνεχιζόμενη σφοδρή άρνηση του Σουλτάνου. Την επομένη ημέρα οι σύμμαχοι απαίτησαν από τον Ιμπραήμ, που στο μεταξύ είχε καταφύγει στα βουνά της Μεσσηνίας για να σωθεί, να υψώσει λευκή σημαία σε όλα τα φρούρια με την απειλή ότι αν ριχτεί έστω και ένας πυροβολισμός θα θεωρηθεί ως κήρυξη πολέμου. Ο Κόδρινγκτον που φοβόταν ότι οι Τούρκοι δεν θα τηρούσαν την υπόσχεσή τους διέταξε τα βρετανικά πλοία «Κάμπριαν» και «Γκλάσκοβ», το γαλλικό «Τριντάντ» και το ρωσικό «Προβονόκ» να μείνουν αγκυροβολημένα απέναντι από το στρατόπεδο του Ιμπραήμ και να ανοίξουν πυρ αν ακουστεί έστω κι ένας πυροβολισμός. Οι Οθωμανοί αποδέχτηκαν και υπεγράφη ανακωχή πάνω στην ναυαρχίδα του Κόδριγκτον.

Τρεις μέρες μετά ο Βρετανός ναύαρχος με επιστολή του χαιρέτιζε τη λαμπρή νίκη των συμμαχικών Μεγάλων Δυνάμεων. Η επιστολή κατέληγε:

«Ο αρχηγός εκφράζει τας λίαν εγκαρδίους ευχαριστίας του εις τους ευγενείς συναδέλφους του, τους δύο υποναυάρχους, δια την ιακανότητα μέθ’ ης διηύθυναν τας κινήσεις των στόλων των ως και προς τους κυβερνήτας, υπάρχους, αξιωματικούς, ναύτας και πεζοναύτας, οίτινες μετά τόσης αφοσιώσεως ηκολούθησαν τας διαταγάς των και μετά τόσης γεναιότητος επέτυχον την καταστροφήν των αντιπάλων των».

Εις τον όρμον του Ναυαρίνου επί της «Ασίας» 24 Οκτωβρίου 1827 – Εδουάρδος Κόδρινγκτον, αντιναύαρχος.

Πηγή
el.wikipedia.org